Opdat we nooit vergeten

Opdat we nooit vergeten. Het is 2 dagen na mijn geboorte wanneer mijn vader een ambtenaar van de burgerlijke stand schrijft dat zijn dochter Deborah Myriam Siegel een moffenmeisje is geboren. Mijn vader vraagt de ambtenaar wanneer hij zorgt dat mijn vader de Nederlandse nationaliteit krijgt. Mijn vader is als kindje uit Duitsland gevlucht met ouders met een gemengd huwelijk hij had nog de Duitse nationaliteit toen ik geboren werd, dus had ik van rechtswege 2 nationaliteiten of mocht ik in ieder geval kiezen. Kennelijk voelde dat voor mijn vader zo fout dat ik Duitse nationaliteit zou hebben dat ik een moffenmeisje werd genoemd. De 3 de dag na mijn geboorte schreef hij een lyrische brief aan zijn collega patiënten in Oegstgeest, stichting 40-45. Daarin maakte hij grappen en grollen en sprak hij de hoop uit en een toch wel dwingende wens dat hiermee al het leed van daarvoor teniet zou zijn gedaan want ze hadden het overleefd en het zelfs tot nieuw leven gebracht; De geboorte van een dochter.  

Ik kom voort uit 2 overlevenden van de WOII, mijn ouders hebben het gered, maar de meeste familie is vermoord. Mijn vader redde het als vluchteling en vaderjood omdat Westerbork te vol werd en er plaats moest worden gemaakt voor de volle Joden. Zijn redding veroorzaakte de moord op andere, zoals de familie van mijn moeder. Het is bijna ondragelijk om dit ten volle te bevatten.

Mijn kinderen zijn op de leeftijd dat er echte vragen komen; Mamma waar is jouw opa aan gestorven en wanneer. Ik heb eerlijk geantwoord in een oorlog en dat hij is omgebracht, maar de gruwelen van de gaskamers houd ik nog voor mij. Het moment dat ik uit moet leggen dat 6 miljoen joden zijn vermoord, zigeuners, homoseksuelen en invaliden, ik wil het nog niet vertellen. Maar de vragen zijn steeds talrijker. Juist nu we al ruim 2 maanden in een oorlog aan de landsgrenzen van de EU zitten en de kinderen vragen waarom grijpt niemand echt in. Ik heb geen antwoord, maar vraag mij steeds vaker af hoe wanhopig het moet zijn geweest voor mijn familie, voor al die 6 miljoen waar niemand echt naar om keek en zelfs faciliteerden om ze de gaskamers in te drijven. Hoe groot de wanhoop nu nog is.

Ik heb geen antwoorden voor mijn kinderen, ik heb geen wijze lessen, ik kan ze alleen zeggen dat oorlog tot op het bot beschadigd. Dat hun eigen opa en oma kinderen waren in de oorlog en ergens nooit volwaardige volwassenen hebben kunnen worden. Dat mijn vaders angsten zo diep waren dat hij zijn eigen dochter een moffenmeisje noemde en haar super kwaliteiten toe dichten. Dat hun oma alles heeft gedaan wat ze kon om het leven zo normaal mogelijk te leven voor zover dat gaat als je leven is bepaald in de eerste zoveel jaar zonder je eigen ouders en met een vermoorde vader.

Ik kan mijn hoop uitspreken dat het ooit beter zal zijn, dat Joden als volwaardige minderheid worden gezien. En dat al die minderheden de armen in een slaan om te zeggen dit nooit meer, maar ik ben bang dat dat slechts hoop is. Dat antisemitisme langzaam niet meer wordt gezien als een gevaar wat nog altijd dreigt en Joden een groep is die niet zo moet zeuren. Hoe langer de WOII geleden is, hoe verder weg het geheugen zakt, hoe groter de kans op ontluikend antisemitisme is. Ook ik durf mij steeds minder openlijk uit te spreken, ik ben bang voor de vooroordelen, bang voor de kwetsbaarheid van mijn eigen gezin.

Daarom ben ik vandaag om 20 uur 2 minuten stil, om te denken aan al die zijn vermoord, om te denken aan de paar die zijn teruggekomen in een land waar ze niet welkom waren. Aan allen die een gezin zijn gestart waarin de WOII nog dagelijks tastbaar is. En denk ik aan alle zigeuners, homoseksuelen, invaliden, mensen geïnterneerd in de Jappenkampen. Ik denk aan allen die nooit een stem hebben gehad om te herdenken, om het leven te leiden als een vrij mens. Speciaal denk ik aan mijn opa en zijn zus, aan het broertje van mijn oma en aan al die anderen wiens kinderen ik zo graag had willen leren kennen.

Opdat we nooit vergeten.

4 mei 2019  
4 mei 2020
4 mei 2021